Kunstige tre
Kvar dag blir vi fleire menneske på jorda. Vi tek opp meir og meir plass, og vi forbruker meir og meir av naturen. Ikkje nok med at vi forbruker meir, men avfallet vi lager, er mest sannsynleg ein trussel mot klimaet. Berre ved at vi pustar, lagar vi stadig større mengder karbondioksid.
Tre og dyr jobbar saman for å behalde den rette balansen i lufta vår. Vi er avhengige av at skogane i verda fangar opp karbondioksid som menneske og dyr pustar ut, og at dei slepper ut oksygen igjen som vi kan puste inn.
Dette systemet verkar så langt. Men kva skjer når vi blir endå fleire menneske på jorda, og vi forureinar atmosfæren med bensin, kol og gass samtidig som skogane krympar? Viss denne utviklinga held fram, blir balansen øydelagd. Den globale oppvarminga vil føre til ekstremvêr, varmare hav, sur nedbør og utrydding av tusenvis av dyreartar. Menneska har bidrege til dei høgaste nivåa av karbondioksid på 800 000 år. Men kan vi hjelpe planeten ved å påverke lufta mindre?
1 / 2
Etterlikning av plantar
Éi moglegheit kan vere å lage kunstige tre. Amerikanske forskarar har sett opp slike tre i byen Boston, og dei etterliknar korleis plantane forandrar lufta. Vi kan ikkje få trea vi har frå før til å jobbe overtid, så kvifor ikkje lage nye som kan jobbe hardare?
Desse trea av plast blir drivne av solenergi ovanfrå og rørsleenergi nedanfrå, og dei kan filtrere karbondioksid i lufta rundt seg. Dei fangar opp karbondioksid og gir frå seg oksygen på same måte som naturlege tre, men 1000 gongar raskare. Desse kunstige trea hentar òg rørsleenergi frå menneska som bruker dei. Når folk bruker vippehuskene ved foten av trea, blir det skapt straum som hjelper dei kunstige trea å gjere jobben sin.
1 / 2
Slik er trea bygde
Jobben med å forvandle karbondioksid til oksygen blir gjort av dei 60 000 treartane vi kjenner til på jorda. Men kva for eit av desse trea vart brukte som førebilete då ein skulle lage kunstige tre?
Ideen til forma til Boston-treet er henta hos arten drakeblodtre. Desse trea har fleire nyttige eigenskapar. Dei har breie greiner som lèt det gå større mengder kvae gjennom dei, og dei har innebygde filtreringsystem.
Paraplyforma gjer at det kunstige treet kan bere store solpanel. Det fremste målet var å skape eit mest mogleg effektivt system, medan ein samtidig utnyttar plassen best mogleg. Når ei størst mogleg flate kan fange opp lyset, trengst mindre energi frå vippehuskebrukarane.
1 / 2
Visste du at … teknologien med kunstige tre er ein av dei første som kan fjerne klimautslepp frå lufta?
Kvae
Den kunstige kvaa i treet fangar opp karbon frå lufta gjennom ein kjemisk reaksjon.
Plastgreiner
Desse filtera inni greinene til treet er laga med menneskelunger som modell. Dei store overflatene gjer at ein kan fange opp meir gass.
Livsblod
Kvae og vatn strøymer gjennom treet.
Menneskekraft
Vippehusker plasserte ved foten av treet fungerer som leikeplass for barn og andre forbipasserande. Samtidig skaper rørslene straum som driv treet.
Soldriven pumpe
Straumen frå solpanela driv ei pumpe nedst i treet. Ho flyttar kvae og andre stoff gjennom røyra.
Stamme
Den solide sokkelen er av metall.
Miljøvennleg struktur
Trea er laga av resirkulert plast frå drikkeflasker.
Luftfilter
Når lufta går gjennom plastfiltera, blir det trekt inn karbondioksid, som så blir bunden opp med hjelp av ein kjemisk reaksjon.
Solpanel
På oversida har dei kunstige trea panel som hentar energi frå sollyset slik ekte tre gjer, men i motsetning til plantar omdannar desse trea energien til straum.
1 / 9
Innovative løysingar
Kjelder:
- Historie og vitenskap 1 (2020)
Orage Forlag AS
